درسهایی از قرآن با موضوع ارزش علم و دانش اندوزی در اسلام

ارزش علم و دانش اندوزی در اسلام
تاریخ پخش: 16/09/96
بسم الله الرحمن الرحیم
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
خدمت عزیزان دانشجو هستیم. سالهای قبل هم بحث‌هایی به مناسبت داشتیم. امروز هم یک بحثی برای علم برای شما تهیه کردم. فقط طوری گوش بدهید که نقل کنید. مثل من نباشید. من چند هزار ساعت با کم و زیادش در ماشین نشستم، اما چون دل ندادم هنوز رانندگی یاد نگرفتم. اگر سی ساعت دل می‌دادم، راننده شده بودم. اصولاً نه این کلاس، همیشه طوری باشد که هرکس حرف می‌زند، دل بدهید. اگر دل بدهیم خیلی چیز یاد می‌گیریم. نقش علم، اگر با شما مصاحبه کردند، ارزش علم چیست؟ جواب من این است. علم چیزی است که هم روی اشرف مخلوقات اثر دارد و هم روی پست ترین مخلوقات، اشرف مخلوقات انسان است و در انسان‌ها، اشرف انسان‌ها انبیاء هستند. علم در انبیاء هم اثر دارد.
پیغمبری سوار الاغی بود از قریه‌ی مخروبه می‌گذشت، گفت: خدایا چطور مرده‌ها را زنده می‌کنید؟ «فَأَماتَهُ‏ اللَّهُ مِائَةَ عام‏» (بقره/259) صد سال خدا پیغمبر را مرگش داد. «ثُمَّ بَعَثَه‏» بعد از صد سال مبعوثش کرد. گفت: چند وقت اینجا هستی؟ گفت: یک نصف روز یا یک روز است. گفت: نه صد سال پیش سؤال کردی. تو را مرگ دادم. جان الاغت را گرفتم. حالا نگاه کن می‌خواهم الاغت را جلوی چشمت زنده کنم. یعنی صد سال پیغمبر بمیرد تا یک چیزی یاد بگیرد. آن هم چیز تجربی، علم ارزش دارد که آدم صد سال برایش بمیرد. این روی بهترین افراد. پست ترین افراد، سگ حیوان نجسی است. اما همین حیوان نجس اگر آموزش دید و گوسفندی را برای شما شکار کرد، این گوسفند حلال است. چرا؟ برای اینکه شکارچی‌اش آموزش دیده است. یعنی آموزش روی سگ هم اثر دارد. این ارزش علم است. این یک مسأله...
1- فراگیری علم تا پایان عمر
مسأله دیگر اینکه چه علمی؟ خیلی از چیزهایی که ما می‌خوانیم، دانستنش جایی را آباد نمی‌کند و ندانستنش هم جایی را... کمک کنید... بگویید... خراب نمی‌کند، الکی است. لذا در دعاها داریم «علماً نافعا» علم مفید. اگر علم مفید بود ما فارغ التحصیل نبودیم. خدا به پیغمبرش می‌گوید: «وَ قُلْ رَبِّ زِدْنِی‏ عِلْماً» (طه/114) یعنی فارغ التحصیل نیست. با اینکه در دعای ندبه داریم، «و علمته‏ علم‏ ما کان و ما یکون الى انقضاء خلقه» با اینکه خدا همه علوم را به پیغمبر داد، اما می‌گوید: تو فارغ التحصیل نیستی. خودتان را فارغ التحصیل ندانید. این یک مسأله...
خداوند مدرکی که به بشریت داده، می‌گوید: کم. می‌گوید: بشر، همه شما با هم یک ذره سواد دارید. من آیه را می‌خوانم، کلمه آخر را نگه می‌دارم شما بگویید. بعضی‌ها حفظ هستید. آیه این است. «وَ ما أُوتِیتُمْ‏ مِنَ الْعِلْمِ إِلَّا قَلِیلًا» (اسراء/85) یعنی همه شما با هم یک ذره سواد دارید. این نسل فرهیخته و اینها برای تشویق شماست، باور نکنید. جایی خبری نیست. علم باید مفید باشد. اگر علم مفید بود الآن کشور ما مشکل نداشت. این رئیس جمهورها در مناظراتشان همه مشکل اشتغال جوان‌ها را داشتند. این بخاطر این است که جوان لیسانس شده ولی هیچ مهارتی ندارد. حالا تازه رئیس جمهور گفت: بیاییم برای این جوان‌های بی مهارت شش ماه دوره بگذاریم یک چیزی یاد بگیرند سر کار بروند. این مثل گرمک بی مزه است که می‌گوییم: از بیرون یک مقدار شکر قاطی‌اش کنید، بلکه بتوانیم بخوریم. از اول نژاد خربزه باید شیرین باشد. ما خربزه بی مزه تولید می‌کنیم، بعد می‌گوییم: از بیرون شکر بریز. لیسانس بی مهارت، بعد می‌گوییم: شش ماه برود دوره ببیند، این شش ماه دوره را در لا به لای چهار سال، در آموزش‌هایش می‌دید. چرا ذات لیسانس شیرین نباشد؟ چرا از بیرون؟ علم مفید باید باشد.
2- بهره‌گیری بهتر از امکانات موجود